นวดคนท้อง ปลอดภัยไหม? ไขข้อสงสัย ประโยชน์ และสิ่งที่ต้องรู้ก่อนตัดสินใจ

การนวดคนท้อง หรือ การนวดเพื่อผ่อนคลายสำหรับสตรีมีครรภ์ (Prenatal Massage) เป็นวิธีการที่ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในหมู่คุณแม่ตั้งครรภ์ เพราะช่วยบรรเทาอาการไม่สบายต่าง ๆ ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม คำถามที่พบบ่อยคือ “นวดคนท้องปลอดภัยไหม” คำตอบคือ โดยทั่วไปแล้วปลอดภัย หากทำโดยผู้เชี่ยวชาญและปฏิบัติตามข้อควรระวังอย่างเคร่งครัด ต้องเป็นนักกายภาพบำบัดที่ผ่านการอบรมในด้านการนวดคุณแม่ตั้งครรภ์โดยเฉพาะ วันนี้ The Recover Clinic จะขอมาแนะนำ  The Recover Mom-to-Be: โปรแกรมนวดสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ค่ะ ก่อนอื่นขออธิบายความปลอดภัยของการนวดระหว่างตั้งครรภ์ก่อนนะคะ

ตั้งครรภ์ไตรมาสไหนที่สามารถนวดได้ไม่เป็นอันตราย

จากการสอบถามผู้เชี่ยวชาญและข้อมูลทางการแพทย์ทั่วไป การตั้งครรภ์ที่สามารถนวดได้อย่างปลอดภัยและไม่เป็นอันตราย คือ ตั้งแต่ช่วงไตรมาสที่สองเป็นต้นไป เพราะโดยทั่วไปแล้ว 

ไตรมาสแรก (สัปดาห์ที่ 1-12)

เป็นช่วงที่บอบบางที่สุดของการตั้งครรภ์ มีความเสี่ยงต่อการแท้งบุตรสูงและทารกกำลังมีการสร้างอวัยวะที่สำคัญ การนวดในช่วงนี้จึงไม่แนะนำโดยเด็ดขาด เพื่อหลีกเลี่ยงการกระตุ้นที่อาจส่งผลเสียต่อการตั้งครรภ์ในระยะนี้

ไตรมาสที่สอง (สัปดาห์ที่ 13-27)

เป็นช่วงที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับการนวด เนื่องจากความเสี่ยงของการแท้งบุตรลดลงมาก อาการแพ้ท้องส่วนใหญ่จะดีขึ้น คุณแม่จะเริ่มรู้สึกสบายตัวขึ้นและร่างกายเริ่มปรับตัวได้ดีขึ้น การนวดในช่วงนี้จะช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยต่าง ๆ ที่เริ่มปรากฏได้ดี ช่วยให้คุณแม่สบายตัวยิ่งขึ้น

ไตรมาสที่สาม (สัปดาห์ที่ 28 – คลอด)

สามารถนวดได้เช่นกัน แต่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ เนื่องจากหน้าท้องมีขนาดใหญ่ขึ้นมาก และอาจมีอาการบวมหรือปวดเฉพาะที่เพิ่มขึ้น การนวดในช่วงนี้ควรเน้นการผ่อนคลายและบรรเทาอาการไม่สบายตัว เป็นการนวดเบาๆ บริเวณฝ่าเท้า ช่วงขา

ประโยชน์ของการนวดคนท้อง

โปรแกรม Recover Mom-to-Be มีประโยชน์หลายด้าน ทั้งต่อร่างกายและจิตใจของคุณแม่ ช่วยเปลี่ยนวันที่เมื่อยล้าจากการตั้งครรภ์ให้เป็นช่วงวันที่ผ่อนคลายมากขึ้น โดยที่ประโยชน์ของการนวดคนท้องนั้นจะเห็นประโยชน์หลักๆ คือ 

• ช่วยบรรเทาอาการปวดหลัง, ปวดสะโพก, ปวดขา, ปวดคอและไหล่ ที่พบบ่อยในหญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของจุดศูนย์ถ่วงและน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น
• ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตและน้ำเหลือง ลดอาการบวมตามมือ เท้า และข้อเท้า
• ช่วยลดความตึงเครียด วิตกกังวล และปรับปรุงอารมณ์ของคุณแม่
• การนวดช่วยให้ร่างกายผ่อนคลาย ส่งผลให้นอนหลับได้สนิทมากขึ้น
• การนวดเบา ๆ ช่วยคลายกล้ามเนื้อ และลดโอกาสเกิดตะคริว โดยเฉพาะในเวลากลางคืน
• การนวดบางเทคนิคอาจช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลายและยืดหยุ่น ซึ่งอาจเป็นประโยชน์ในการเตรียมพร้อมสำหรับการคลอด
  

สิ่งที่ต้องรู้ก่อนตัดสินใจนวดคนท้อง

อย่างที่รู้กันการทำหัถตการต่างๆ ในช่วงตั้งครรภ์มักจะต้องระมัดระวะงเป็นพิเศษ ยิ่งกับการนวดไม่ว่าจะเป็นนวดหลังคนท้อง นวดเท้าคนท้อง หรือส่วนอื่นๆ แม้จะปลอดภัยแต่การนวดคนท้องก็มีข้อควรระวังและข้อจำกัดที่ควรทราบ ดังนี้

1.ปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ

สิ่งสำคัญที่สุดคือ ปรึกษาแพทย์หรือสูตินรีแพทย์ของคุณแม่ก่อนตัดสินใจนวด เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีภาวะแทรกซ้อนหรือข้อจำกัดทางสุขภาพใด ๆ ที่อาจเป็นอันตราย เพื่อสร้างความมั่นใจให้คุณแม่ว่าการนวดครั้งนั้นๆ จะไม่ส่งผลเสียต่อลูกที่อยู่ในครรภ์อย่างแน่นอน

2.ช่วงอายุครรภ์ที่เหมาะสม

สำหรับโปรแกรม Recover Mom-to-Be โดยทั่วไป แนะนำให้เริ่มนวดตั้งแต่อายุครรภ์ 20 สัปดาห์เป็นต้นไป ซึ่งเป็นช่วงที่น้ำหนักตัวคุณแม่เริ่มเพิ่มขึ้น ท้องมีการขยายขนาดชัดเจนขึ้น และสามารถนวดได้ไปจนถึงอายุครรภ์ที่ 34-35 สัปดาห์ ในครรภ์ปกติที่ไม่มีภาวะเสี่ยง

3.เลือกผู้เชี่ยวชาญและสถานประกอบการที่น่าเชื่อถือ

การนวดคนท้องต้องอาศัยความรู้ความเข้าใจกายวิภาคของสตรีมีครรภ์เป็นพิเศษ ดังนั้นควรเลือกร้านนวดคนท้อง หรือคลินิกที่จะไปทำการนวดอย่างละเอียด โดยพิจารณาจาก

• นักกายภาพบำบัดที่ได้รับการอบรมเฉพาะทางด้านการนวดคนท้อง (Certified Prenatal Massage Therapist) เป็นผู้ที่มีประสบการณ์และความรู้จะทราบถึงเทคนิคที่ปลอดภัย จุดที่ควรหลีกเลี่ยง และท่าทางที่เหมาะสม ใช้ท่านวดคนท้องที่ถูกต้อง
• สถานประกอบการที่มีมาตรฐาน ควรเป็นคลินิก สปา หรือศูนย์สุขภาพที่มีความสะอาด ได้มาตรฐาน และมีอุปกรณ์รองรับสำหรับหญิงตั้งครรภ์ เช่น เตียงปรับระดับได้ มีหมอนรองพยุงระหว่างการนวด

บริเวณที่นวดได้และนวดไม่ได้ของคุณแม่ตั้งครรภ์

บริเวณที่ คนท้องนวดได้

• หลังส่วนบน
• บริเวณระหว่างไหล่และอุ้งเชิงกราน
• เอวนวดได้แค่เบาๆ เท่านั้น เพราะอยู่ใกล้หน้าท้องหรือใกล้กับทารกในครรภ์มากๆ
• ต้นขาและน่องนวดได้เบาๆ เช่นกัน แต่ห้ามกดจุดหรือรีดเส้น ซึ่งอาจเป็นอันตรายได้หากคุณแม่มีอาการลิ่มเลือดอุดตันที่ขาโดยไม่รู้ตัว เพราะอาจทำให้ลิ่มเลือดนั้นวิ่งไปอุดตันบริเวณอื่นที่เป็นอันตรายร้ายแรงกว่าได้

บริเวณที่ คนท้องนวดไม่ได้

• หากเป็นการนวดกดจุด ควรหลีกเลี่ยงเด็ดขาดไม่ว่าจะเป็นบริเวณใดของร่างกายก็ตาม
• บริเวณช่วงกลางหน้าท้อง เพราะเป็นจุดที่ทารกกำลังเจริญเติบโตอยู่
• บริเวณมือช่องว่างระหว่างนิ้วโป้งและนิ้วชี้
• บริเวณส้นเท้า นิ้วโป้งเท้า และรอบๆ เท้า 

เทคนิคและท่านวดคนท้องที่ปลอดภัย

• หลีกเลี่ยงการนวดกดจุดที่อาจกระตุ้นการบีบตัวของมดลูก เช่น บริเวณข้อเท้า จุดที่อยู่ระหว่างนิ้วโป้งและนิ้วชี้หรือจุดบริเวณอุ้งเท้า
• ห้ามนวดบริเวณหน้าท้องโดยตรง การนวดหน้าท้องอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อทารกได้
• ท่านวดคนท้องส่วนใหญ่จะเน้นการนวดใน ท่านอนตะแคง โดยใช้หมอนรองรับระหว่างขาและใต้ศีรษะ หรือ ท่านั่ง เพื่อความสบายและความปลอดภัยของคุณแม่
• แรงนวดควรเป็นแรงที่เหมาะสม ไม่เบาหรือหนักจนเกินไป คุณแม่ควรแจ้งความรู้สึกต่อนักนวดอยู่เสมอ

สัญญาณเตือนที่ควรหยุดนวดทันที

หากคุณแม่มีอาการเหล่านี้ระหว่างหรือหลังการนวด ควรหยุดนวดทันทีและปรึกษาแพทย์

• เลือดออกทางช่องคลอด
• อาการปวดท้องรุนแรง หรือเจ็บที่กล้ามเนื้ออย่างผิดปกติ
• มีไข้ หรืออุณหภูมิในร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง
• เวียนศีรษะ หน้ามืด
• คลื่นไส้ อาเจียน
• มีอาการบวมแดงหรือรู้สึกร้อนผิดปกติบริเวณที่นวด

ข้อห้ามในการนวดคนท้อง

คุณแม่ที่มีภาวะสุขภาพบางอย่าง ไม่ควรนวดคนท้อง โดยเด็ดขาด ได้แก่

• มีภาวะครรภ์เป็นพิษ (Preeclampsia)
• มีภาวะครรภ์เสี่ยงสูง หรือภาวะแทรกซ้อน เช่น รกเกาะต่ำ, มีเลือดออก
• มีภาวะความดันโลหิตสูงที่ไม่สามารถควบคุมได้
• มีประวัติการคลอดก่อนกำหนด
• มีลิ่มเลือดอุดตัน หรือภาวะเส้นเลือดขอดรุนแรง
• เป็นโรคเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมได้
• มีภาวะติดเชื้อหรือเป็นไข้

นวดคนท้องที่ The Recover Clinic กับโปรแกรม Recover Mom-to-Be

อย่างที่ได้กล่าวไปก่อนหน้าว่าการนวดคนท้องนั้นต้องใช้ความระมัดระวังและต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญในการนวดมากๆ เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับคุณแม่และทารกในครรภ์ ดังนั้นจำเป็นอย่างมากที่ต้องเลือกสถานประกอบการณ์ที่มีมาตรฐาน The Recover Clinic มีการประเมินความเสี่ยงโดยแพทย์ทุกเคส นักกายภาพบำบัดผ่านการอบรมเฉพาะด้านนวดคุณแม่ตั้งครรภ์ มีห้องนวดส่วนตัวเหมาะสำหรับให้บริการคุณแม่ตั้งครรภ์ และยังเป็นคลินิกที่ได้มาตรฐานทั้งการนวดและเครื่องมือที่ต้องใช้ในการนวด

สรุป

การนวดคนท้องเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยให้คุณแม่รู้สึกสบายตัว ช่วยผ่อนคลายระหว่างการตั้งครรภ์ได้เป็นอย่างดี แต่ต้องมั่นใจว่าทำโดยผู้เชี่ยวชาญ และได้รับคำแนะนำจากแพทย์ก่อนเสมอ เพื่อความปลอดภัยสูงสุดของคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์ และหากคุณแม่กำลังมองหาคลินิกนวดคนท้องที่ปลอดภัย The Recover Clinic ยินดีให้คำปรึกษาอย่างละเอียดเกี่ยวกับขั้นตอนในการนวด เพื่อให้คุณแม่สบายใจว่าการนวดครั้งนี้จะได้ประโยชน์อย่างเต็มที่ไม่เป็นอันตรายต่อลูกน้อย พร้อมการประเมินอาการอย่างละเอียดจากแพทย์ทุกเคส วางใจได้เลยว่าการผ่อนคลายครั้งนี้จะไม่เป็นอันตรายอย่างแน่นอน!